معماری آرامگاه ابوعلی سینا

طراحی بنای آرامگاه بوعلی سینا، به دست هوشنگ سیحون -معمار، طراح، نقاش و مجسمه‌ساز سرشناس و نامدار ایرانی- انجام شد که در کارنامه اش طراحی ارامگاه خیام، آرامگاه نادرشاه افشار، آرامگاه فردوسی وآرامگاه کمال‌الملک را هم دارد.

این بنا تلفیقی از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام را به نمایش می گذارد و در طراحی آن و عناصر اطرافش از هنر معماری سنتی ایرانی الگوبرداری شده است:

مهندس سیحون، این بنا را به گونه ای طراحی کرد که هم یادآور یکی از مقبره های عصر ابن سینا باشد و هم تکامل فن معماری جدید را به نمایش بگذارد.

او به این منظور از گنبد قابوس الهام گرفت که:

• بر اساس روایت ها مقبره قابوس ابن وشمگیر از امیران سلسله زیار و حاکم طبرستان و گرگان را در خود دارد که شاعر و خوشنویسی بنام و هم عصر ابن سینا بود.
•  
• یکی از بزرگترین شاهکارهای معماری عصر ابن سینا و قدیمی ترین بنای تاریخ‌دارِ اسلام است. 

وی در قسمت زیرین، نمایی از بناهای مصر، ایران و یونان قدیم را نشان داده و در قسمت بالایی روش معماری گنبد قابوس را نشان داده است.

این ترکیب حکایت از این دارد که ابن سینا یک فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامی است که افکارش بر پایه علوم و اطلاعات ملل قدیم بنا نهاده شده و رشد و تکامل یافته است.

سنگ‌های خشن و بزرگ در قسمت های زیرین بنا روحیه‌ استحکام و قدرت را تداعی می کنند و ظرافت و عظمت برج و پایه‌های آن تفاوت شان را با سنگ‌های خشن آشکار می سازد.

با وجود تفاوت هایی در سبک معماری بنای آرامگاه با گنبد قابوس باز هم می توان الگوی اولیه معمار را این بنای باشکوه دانست؛ در واقع این مقبره برداشتی ظاهری از گنبد قابوس محسوب می شود که به شیوه ای مدرن اجرا شده و ساختار این گنبد را در ذهن بیننده تداعی می کند.

یکی از تفاوت‌های ظاهری آرامگاه ابن سینا با گنبد قابوس تعداد ستون هایی است که در دو بنا دیده می شود؛ گنبد قابوس ده ستون و آرامگاه ابن سینا دوازده ستون دارد که البته آن هم دلیل خاص خود را دارد.

 دوازده ستون آرامگاه نشانگر ۱۲ دانشی هستند که ابن سینا بر آن ها مسلط بوده است.

تفاوت دوم در فاصله‌ بین ستون‌ ها مشهود است؛ حد فاصل ستون ها در بنای آرامگاه ابن سینا باز هستند؛ اما این فاصله در گنبد قابوس کاملا پوشیده و بسته دیده می شود.

 از نظر ابعاد نیز این دو بنا با هم تفاوت دارند و آرامگاه ابو علی سینا تقریبا نصف ابعاد گنبد قابوس است.

هرچند که زمان زیادی از احداث بنای این آرامگاه نمی گذرد؛ اما می توان آن را از هر لحاظ با مجلل‌ترین بناهای تاریخی کشور برابر دانست و ساختارش را از لحاظ رعایت اصول مهندسی و نکات فنی ساختمانی، بر بیشتر آثار تاریخی کشور برتری داد.