معرفی
باغ فین کاشان | میراث جهانی یونسکو در ایران
به سوی شهری در میان کویر می‌رویم تا با یکی از جلوه‌های هنر معماری ایران، باغ فین کاشان یا حمام فین کاشان، بیشتر آشنا شویم.
دیدن تصاویر باغ فین کاشان تا حدی معماری زیبای آن را برایتان آشکار می‌کند.
در این مطلب بخش‌های مختلف آن را به شما معرفی می‌کنیم تا ببینید در این باغ چه زیبایی‌هایی انتظارتان را می‌کشند.
باشاهزاده رزرو همراه باشید.
چرا باغ فین کاشان؟
- از مهم‌ترین و معروف‌ترینجاذبه های گردشگری کاشانبه حساب می‌آید.
- باغ فین نمونه‌ای از باغ‌های ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
- این باغ محل قتل امیرکبیر، صدر اعظم مشهور تاریخ ایران بوده و واقعه‌ای مهم در آن اتفاق افتاده است.
- وجود چایخانه در فضای دل‌انگیز این باغ به شما این امکان را می‌دهد تا در کنار لذت بردن از جلوه‌های تاریخی، ساعاتی خوش را نیز برای خود خلق کنید.
- در این باغ می‌توانید از موزه ملی کاشان نیز دیدن کنید که آثار مهم و جالب توجهی را در خود دارد.
باغ فین کاشان | شاهکار معماری ایرانی
باغ فین، باغی زیبا و دیدنی در شهر کاشان است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
این باغ با درختان سربه‌فلک‌کشیده، فواره‌ها و صدای عبور آب به‌همراه سنگ‌فرشی که زیر پاهای شما قرار دارد، مکانی جادویی را برایتان ترسیم می‌کند.
وسعت باغ بالغ بر 33700 مترمربع است و ظاهر شاهانه‌اش باعث شده تا به آن عنوان باغ شاه را نیز بدهند.
دیوار، بارو و برج‌های استوانه‌ای شکل، حیاط مرکزی این باغ را در بر گرفته‌اند تا فین هم نمونه‌ای از باغ قلعه‌های ایرانی باشد.
انتخاب این نوع الگو و محصور کردن زیبایی‌های باغ در پناه دیواری بلند، استفاده شاهانه از باغ را به رخ می‌کشد.
به واسطه همین دیوارها ساکنان می‌توانند در پناه برج و بارو، بستری امن داشته باشند و به‌خاطر حجم، شکل و ارتفاع، جلال و شکوهی شاهانه به نمایش گذاشته می‌شود.
ثبت ملی:
باغ فین شاهکاری از معماری ایرانی است که به سبب اهمیت فراوان و نیاز به حفاظت بیشتر، در تاریخ 15 آذرماه سال 1314 با شماره 238 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ثبت جهانی:
مهندسی حیرت‌انگیز این باغ نیز باعث شده تا نامش در میان 9 باغ ایرانی باشد که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند.
تاریخچه باغ فین کاشان | از زمان اردشیر بابکان تا به امروز
درباره قدمت باغ فین حرف‌وحدیث بسیار است؛ برخی قدمت اولیه باغ را به زمان اردشیر بابکان، بنیان‌گذار سلسله ساسانی، نسبت می‌دهند؛ اما برای اولین بار در منابع تاریخی، در زمان یعقوب لیث صفاری، بنیان‌گذار سلسله صفاری، همراه با لشکر عرب از بیابان‌های مرکزی ایران حرف از یک باغ در این منطقه به چشم می‌خورد.
این منبع از وجود چشمه و باغ در ناحیه‌ای کویری خبر می‌دهد.
برخی دیگر از کارشناسان بر اساس منابع تاریخی، قدمت باغ فین را مربوط به دوران سلطنت آل‌بویه (1) می‌دانند.
بعضی نیز وجود باغ فین و توسعه و پیشرفت آن را مربوط به دوران ایلخانی می‌دانند.
یاقوت حموی، جغرافی‌دان و تاریخ‌نویس مشهور قرن هفتم هجری قمری، نیز از گشت‌وگذار مردم كاشان در اطراف باغات فین سخن به میان آورده است.
باغ فین در دوران صفوی
در سال 951 خورشیدی و در اواخر دوران شاه طهماسب، دومین پادشاه سلسله صفوی، زلزله‌ای مهیب رخ می‌دهد و صدماتی جدی را به باغ وارد می‌کند.
بقایای به جا مانده از آن زلزله در چند صد متری باغ فین امروزی وجود دارد و به باغ کهنه معروف است.
پس از مرگ شاه طهماسب، دو تن از خاندان صفوی شامل شاه اسماعیل دوم و محمد خدابنده (پدر شاه عباس) به حکومت رسیدند و با حکومت ضعیف خود باعث شدند تا چندین سال حكومت كاشان در دست تركمنان بیفتد و خرابی‌های بسیاری به بار آید.
شاه عباس یکم، نامدارترین و پنجمین پادشاه صفوی، پس از رفع فتنه تركمن‌ها، دستوراتی را در جهت عمران و آبادانی كاشان و تدارک وسایل توسعه و ترقی صنایع محلی و بهبود اوضاع عمومی صادر کرد و آقا خضرنهاوندی، حاكم كاشان، مامور اجرای آنها شد.
در همین دوران بود که بنای باغ فین امروزی گذاشته شد و به باغ فین نو معروف شهرت یافت.
برای این باغ نو، زمینی نورگیر به ابعاد 157 متر طول شرقی و غربی و 142 متر عرض شمالی و جنوبی انتخاب و حصاربندی شد.
در چهار گوشه این زمین برج‌های گرد و مرتفعی بنا کردند و در فاصله میان هر دو باغ قدیم و جدید هم، خیابان و میدان پهناوری جهت چوگان بازی و قَپُق (قَپَق) اندازی (2) و انواع مسابقه و بازی‌ها احداث شد.
بر سر اینکه چه کسی طراحی باغ را انجام داده اتفاق نظری وجود ندارد.
میراث فرهنگی، غیاث‌الدین جمشید کاشانی، ریاضی‌دان برجسته، را به‌عنوان طراح این باغ معرفی می‌کند اما منابع دانشگاهی و برخی کارشناسان طراح باغ را شیخ بهایی، مورخ و منجم نامدار ایرانی، می‌دانند.
شاه عباس برای رفع خطر سیل، سدی مستحكم با سنگ و ساروج در حدود یک كیلومتری جنوب باغ ساخت که هنوز هم پابرجاست.
حسن نراقی در كتاب آثار تاریخی شهرستان‌های كاشان و نطنز از ساخت کاخی در باغ فین در زمان شاه عباس اول سخن می‌گوید و با احداث برج‌های مرتفع در اطراف آن نیز اشاره می‌کند.
پس از مرگ شاه عباس یکم، کار ساخت و توسعه باغ نو در دوره شاه صفی و شاه عباس دوم، ششمین و هفتمین پادشاه دودمان صفوی، نیز ادامه یافت و بنا به اوج شکوه رسید.
طبقه فوقانی بنای شترگلوی (3) صفوی در زمان شاه صفی و با چوب و آهن ساخته شد تا امکان تماشای مناظر اطراف از بلندترین نقطه برای وی فراهم شود.
بناهایی همچون سردر ورودی، کوشک صفوی و یکی از حمام‌ها که در ادامه از آنها سخن می‌گوییم در این دوره ساخته شدند.
شاه سلیمان، هشتمین پادشاه دودمان صفوی، صفه‌ای (4) پیرامون چشمه فین بنا کرد و احتمالا به همین دلیل نام این چشمه به چشمه سلیمانیه تغییر یافته است.
