بنای رصدخانه و معماری آن

در ساخت رصدخانه سمرقند، الغ بیگ، از چند تن از ستاره شناسان و دانشمندان شهیر زمان خود دعوت کرد تا علاوه بر تحقیق و تدریس در دانشگاه علم نجوم ،در ساخت رصدخانه او را یاری دهند.

این افراد “غیاث الدین جمشید کاشانی”، “قوشچی” و “قاضی‌زاده رومی” بودند. ساخت این بنا تقریباً پنج سال زمان برد.

این رصدخانه دایره ای شکل و دارای دو طبقه ۴۸ متری بوده است که محوری در وسط آن درست منطبق بر نصف النهار سمرقند، به سمت چهار جهت قرار گرفته است.
یک زاویه یاب که به زاویه یاب “فخری” معروف است، بر روی محور شمال به جنوب برای رصد ماه و خورشید نصب شده است.

هر دو طبقه دارای اسطرلابی بزرگ است که به منظور رصد ستارگان در این محل تعبیه شده است. این بنا از آجر پخته ساخته شده و تمام نمای درونی آن به وسیله لعاب کاری و کاشی های معرق کاری شده طرح داده شده است.

این رصدخانه در زمان خود از برجسته ترین بناهای علمی در جهان بوده است.

کلام پایانی

رصدخانه الغ بیگ در قرن پانزدهم رو به تخریب گذاشت و در سال ۱۴۴۹ این بنای بی نظیر و زیبا توسط متعصبین و افراطیون مذهب شیعه کاملا تخریب شد.

در سال ۱۹۰۸ بقایای این رصدخانه، توسط کاوشگر و باستان شناس روسی به نام ویاتکین کشف شد.

این کاوش، بر اساس وقف نامه‌ای بود که در آن درباره وضعیت دقیق جغرافیایی محل قرار گیری رصدخانه شرح داده شده بود.

رصدخانه سمرقند و همچنین دانشگاه نجوم الغ بیگ از جاذبه های توریستی کشور ازبکستان محسوب می‌شود.